کسب و کار آنلاین و اضطراب اجتماعی
اضطراب اجتماعی به معنای ترس شدید و مداوم مشاهده شدن و قضاوت شدن توسط دیگران است. اختلالی در حوزه روان که معمولا باعث ایجاد عملکرد معیوب در زندگی شغلی و شخصی فرد مضطرب می گردد. شدت هیجان منفی به قدریست که بدون کمک حرفه ای، فرد را وادار به اجتناب از تعاملات اجتماعی می کند.
از آنجا که لازمه فعالیت در بسیاری از مشاغل، ارتباط و تعامل با افراد دیگر اعم از همکاران، روسا و مشتریان است، فرد مبتلا به اضطراب اجتماعی کنترل نشده، از کارکردن فرار می کند. با توجه به اینکه در دنیای پر خرج امروز، امکان بی کار ماندن وجود ندارد، به سمت مشاغلی روی می آورد که کمترین ارتباط را با دیگران نیاز داشته باشد.
مشاغلی که به ارتباط زیادی با دیگران نیاز ندارند، کم نیستند. معمولا در آزمون های انتخاب شغل مناسب، میزان درونگرایی فرد (که البته با اضطراب، ترس و خجالتی بودن متفاوت است) لحاظ می شود و مشاغل کمتر-اجتماعی به او پیشنهاد می گردد. یکی از این مشاغل، کسب و کارهای مجازیست. انواع فعالیتهایی که تعامل با دیگران را به واسطه ی صفحه کامپیوتر یا موبایل عملی می سازد. با ویدیوکال، چت، تکست و متن، یا بصورت صوتی. از طریق پیام رسان های مختلف یا سرویس های تخصصی پشتیبانی و چت موجود در سایت آن کسب و کار.
بنظر می رسد، مشاغل دنیای مجازی، احساس امنیت بیشتری را برای افراد مضطراب اجتماعی ایجاد می کند و آنها را بخود جذب می کند. بسیاری از افرادی که رشته های تحصیلی گرافیک، کامپیوتر و فناوری اطلاعات را انتخاب می کنند، نه بخاطر علاقه به این رشته ها، بلکه بدلیل حس امنیت اجتماعیست که تصور میکنند برایشان به ارمغان خواهد آورد.
غافل از اینکه، این تصور، واهیست!
پژوهش ها نشان می دهند، میان اضطراب اجتماعی با تعامل چهره به چهره و یا بواسطه اینترنت، تفاوتی وجود ندارد. کسانی که از اضطراب اجتماعی رنج می برند، چه در جلسات حضوری با مشتری چه در جلسات آنلاین، علائم فیزیولوژیکی اضطراب یکسانی را تجربه می کنند!
جالب است بدانید میزان اضطراب تجربه شده در این افراد، حتی به نوع ارتباط همزمان یا غیر همزمان، مربوط نیست. یعنی چه این افراد بصورت همزمان با مخاطب خود از طریق ویدیوکال یا تلفن در ارتباط باشند، چه از طریق تکست یا وویس جواب مخاطب خود را دهند، تفاوتی در میزان هیجان اضطراب تجربه ای آنها ندارد.
بنابراین اگر به کسب و کار مجازی بعنوان راهی برای اجتناب از اضطراب اجتماعی نگاه می کردید، باید بدانید
متاسفانه تفاوتی در سطح اضطراب نخواهد گذاشت.
اما بد نیست تجربه ای که بعنوان مشاور و کوچ کسب و کار از همکاران، مراجعین و دانشجویانم داشتم را نیز با شما در میان بگذارم. تقریبا اغلب دوستانم که ابتدا به مشاغل حضوری مشغول بودند و سپس کسب و کار اینترنتی راه اندازی کردند، اذعان دارند که بعد از مدت کوتاهی، سطح اضطراب اجتماعی بالاتری را تجربه کرده اند. دلیل این امر، عدم دریافت بازخورد غیر کلامی در ارتباطات مجازی به نظرم آمد که در ادامه توضیح می دهم.
تصور کنید مشتری وارد دفتر یا مغازه شما می شود و در مورد محصول یا خدمات شما سوال می پرسد. شما به او لبخند می زنید و مشتاقانه در مورد محصولتان، به او اطلاعات می دهید. توضیح شما از اول تا آخر، پنج دقیقه بیشتر طول نمی کشد اما ازآنجا که ارتباط حضوری و چهره به چهره است و نه ارتباط یک ربات با ربات، ممکن است بین صحبتهای از قبل آماده شده، توضیحات جدید یا حاشیه ای ارائه کنید. یا اینکه پس از یکی دو دقیقه، صحبت خود را متوقف کنید. این مدت زمان به چه چیزی ربط دارد؟ به زبان بدن و بازخوردهای غیرکلامی مشتری. مشتری در قسمتی از صحبتهایتان حالت چهره ای مشتاقانه بخود می گیرد، پس آن قسمت را بیشتر توضیح می دهید. در و دیوار و ساعتش را نگاه می کند، پس صحبت را کوتاه می کنید. حالت پرخاشگرانه به خود می گیرد، پس سرعت صحبت را ملایم می کنید. خمیازه می کشد پس سرعت صحبت را تند می کنید...
اما در مکالمات غیرحضوری حتی تلفنی، اغلب تصمیم گیری های آنی شما برای توضیح دادن موثر، بر مبنای حدس شماست. آیا سکوت او نشانه خواب آلودگی اش است؟ آیا از حرفم عصبانی شده است؟ آیا قیمت بالا او را ترسانده است؟ آیا قیمت پایین برایش تمسخر آور است؟ آیا متوجه حرفهایم می شود؟ آیا زیادی آرام یا زیادی تند صحبت می کنم؟ آیا از روی احترام ساکت است یا گیج شده یا ...
همین سناریو را برای موارد حساستر پشتیبانی از محصول، انتقادات و شکایات و خدمات مشتریان در نظر بگیرید. کدام راحت تر است؟ با توجه به اینکه در میزان اضطراب تفاوتی وجود ندارد، اگر بر روی رفتار شما، تصمیم گیری و عملکردتان تمرکز کنیم، در کدام یک بهتر اقدام خواهید کرد؟ در ارتباط حضوری و چهره به چهره، که اطلاعات زیادی از مشتری را پردازش می کنید، یا ارتباط غیرحضوری که بر مبنای حدس و احتمالا فاجعه سازی و تصور بدترین سناریوی ممکن است؟
این سوالات را از خودتان بپرسید تا بتوانید مدل ارتباطی خود با مشتری هایتان را راحتتر انتخاب کنید.
در مقالات بعدی، به ارتباط اضطراب اجتماعی با شغل ادمینی، و بازاریابی در شبکه های اجتماعی خواهم پرداخت ...
شاد و کوشا باشید